Warto wiedzieć, czym jest hemostaza, ponieważ dotyczy ona bezpośrednio naszego zdrowia. Choć nazwa brzmi tajemniczo, to związana jest z bardzo popularną substancją, a konkretnie z naszą krwią i jej funkcjami. Wiadomym jest, że warto ją regularnie badać, by mieć pewność, że w organizmie nic złego się nie dzieje. Z niniejszego artykułu dowiesz się więcej o hemostazie i o badaniach, które powinno się wykonać.
Hemostaza – co to jest?
Jest to połączenie dwóch procesów – krzepnięcia krwi i utrzymania jej płynności. W ciele te procesy zachodzą nieustannie i nie mogą być niczym zakłócone. W sytuacji, gdy dochodzi do przerwania naczyń krwionośnych, brak szybkiego krzepnięcia może być bardzo niebezpieczny. Nawet niewielka rana staje się zagrożeniem, gdy nie jesteśmy w stanie zatamować płynącej krwi. A co w przypadku nadmiernego krzepnięcia? Człowiek narażony jest wtedy na powstawanie zakrzepów. Dlatego warto też sprawdzać, czy proces fibrynolizy, czyli rozpuszczania zakrzepów, funkcjonuje poprawnie.
Zachwiany proces hemostazy
Co się dzieje, kiedy krew zbyt szybko krzepnie bądź upłynnia się? W takich przypadkach najczęściej pojawiają się choroby zakrzepowo-zatorowe albo krwawienia związane z zaburzeniem któregoś z trzech procesów hemostazy. Wyróżnić można hemostazę naczyniową, płytkową oraz osoczową. Warto opisać przebieg poszczególnych etapów.
Hemostaza naczyniowa dotyczy głównie naczyń krwionośnych i ich reakcji na uszkodzenie. Przy ewentualnym skaleczeniu naczynie powinno się od razu skurczyć, a odsłonięty śródbłonek i tym samym warstwa kolagenu zacząć przyciągać płytki krwi i przejść do etapu drugiego.
W hemostazie płytkowej przyklejone trombocyty w połączeniu ze śródbłonkiem aktywują substancje wspomagające krzepnięcie i dodatkowo zmieniają swój kształt. Łączą się też między sobą za pomocą fibrynogenu. Proces hemostazy pierwotnej kończy się na zamknięciu powstałej rany.
Ostatnim stadium jest hemostaza osoczowa. Pojawia się w niej 13 rodzajów cząsteczek białka, które dążą do wytworzenia fibryny stabilnej, inaczej włóknika. Ma on za zadanie umocnić wstępną warstwę utworzoną przez trombocyty. Jednak nawet podczas procesu krzepnięcia krwi niezbędna jest także fibrynoliza. Odpowiedzialna jest za rozpuszczenie włókników. Nie dopuszcza do sytuacji, w której komórki zaczęłyby nadbudowywać warstwę płytkowo-włóknikową i tworzyć zakrzepy lub zamykać światło naczynia krwionośnego. Proces ten nieprzerwanie trwa w organizmie, nawet gdy nie doszło do skaleczenia. Głównymi zagrożeniami zaburzenia procesu hemostazy mogą być skazy krwotoczne lub nadkrzepliwość.
Hemostaza – badania
Przede wszystkim trzeba udać się do lekarza. Do rozpoznania zaburzeń hemostazy niezbędny jest dokładny wywiad i zlecenie badań laboratoryjnych. W pierwszej kolejności wykonuje się testy przesiewowe, które dotyczą hemostazy pierwotnej oraz wtórnej. Dla tej pierwszej przewidziane są badania liczby płytek krwi, czas krwawienia, czy czas okluzji. Problemy z hemostazą osoczową wykaże badanie mierzące czas krzepnięcia protrombinowy i czas częściowej tromboplastyny po aktywacji. Jeżeli któryś z wyników będzie nieprawidłowy, to zostaną przeprowadzone pogłębione badania diagnostyczne.